‘Made in Bangladesh’, ‘Made in China’ of ‘Made in Europe’; T-shirts en spijkerbroeken uit onze kledingkasten komen van over heel de wereld. Maar wat zegt dit precies over deze kledingstukken en is ‘made in Europe’ ook beter dan een kledingstuk gemaakt in Bangladesh of China?
Veruit de meeste kleding wordt tegenwoordig gemaakt in ontwikkelingslanden. Alleen China, Bangladesh, India en Turkije zijn samen al goed voor 75% van de handel in textiel en kleding. Dat is niet altijd zo geweest. In de tweede helft van de 18de eeuw was de textiel- en kledingindustrie namelijk nog voor een groot deel vervaardigd in Europese landen. Met name de industrialisatie begin 19de eeuw zorgde ervoor dat veel Europese landen, waaronder ook Nederland, steeds meer kleding gingen produceren. Dat was alleen maar van korte duur. Vanaf de 20ste eeuw werd de productie meer en meer uitbesteed aan landen met lagere lonen.
Een kledingfabriek in Bangladesh
Grootste exporteurs
Bangladesh en China zijn op dit moment de grootste exporteurs van kleding. In het overgrote deel van de labels in onze kleding staat dan ook ‘made in China’ of ‘made in Bangladesh’. Volgens Paul te Grotenhuis van INretail geeft dit alleen aan waar het product is gemaakt. “Het land waar jouw T-shirt in elkaar is gezet, komt uiteindelijk op het label te staan.” Duurzame trendjournalist Lynsey Dubbeld gaf in een interview met Vrouw ook al aan dat een kledingstuk zelden uit één land komt. ‘Een modeartikel kan bijvoorbeeld in een Indiase fabriek vervaardigd zijn, terwijl de katoen geteeld is in Oezbekistan. En in Oezbekistan komt nogal wat kinderarbeid voor.’
‘Zegt niks’
Made in….. zegt dus eigenlijk niet zoveel over de daadwerkelijke afkomst van het hele kledingstuk maar geeft alleen aan in welk land het geproduceerd is. En wat zegt dat over de manier waarop je kledingstuk is gemaakt? “Weinig”, aldus Nienke Steen van Modint, een ondernemersorganisatie voor mode en textiel. “Elk land heeft goede en minder goede fabrieken waar kleding wordt geproduceerd. “Dat iets gemaakt is in Bangladesh of China zegt dus in het kader van duurzaamheid niks.”
Waarom labelen?
Als het label in onze kledingstukken dus blijkbaar niks of heel weinig zegt, waarom zit het er überhaupt dan in? Steen: “In Amerika bijvoorbeeld is een kledinglabel wettelijk verplicht. Zo kunnen consumenten herleiden uit welk land hun aangeschafte product komt. In Europa is een label niet verplicht maar veel merken zetten het er wel in aangezien ze ook in en aan het buitenland verkopen.”
Toch gaan mensen er nu nog vaak van uit dat een kledingstuk dat gemaakt is in Europa beter is dan een kledingstuk gemaakt in een derdewereldland. Volgens Steen is dat ook zo gek nog niet. “Als er op kleding made in Polen staat, een land dat onder de zogeheten ‘low-risk countries’ valt, is de kans wel groter dat de kleding die daar vandaan komt onder goede omstandigheden is gemaakt. Maar zoals gezegd ook in Bangladesh zitten goede en minder goede fabrieken.”
Feiten & Cijfers van de vijf landen waar de meeste kleding vandaan komt:
China
China is verreweg de grootste exporteur van kleding in de wereld. Met een van de snelst opkomende economieën ter wereld staat China tegenwoordig bekend als ‘de werkplaats van de wereld’. Anders dan bijvoorbeeld Bangladesh, waar kleding de ruggengraat van de exporteconomie vormt, is kleding een van de vele industrieën, net als mijnbouw, machinebouw, petrochemische industrie en voedingsmiddelenindustrie bijvoorbeeld. Net als in veel andere kleding producerende landen hebben Chinese kledingarbeiders weinig andere keuze dan extreem veel overuren te maken. 36 uur overwerk per maand is eerder regel dan uitzondering. Het extra geld dat daarmee bovenop het basisloon verdiend wordt is onmisbaar om als arbeider van te kunnen leven.
- Arbeidsplaatsen kledingindustrie: meer dan 10 miljoen
- Percentage kleding in totale export (2012): 14%
- Exportwaarde kleding (2013): €112 miljard
- Percentage kledingproductie wereldmarkt (2011): 38,8%
- Minimumloon (2013): € 186,11 (1550 Yen) per maand
- Leefbaar loon (2013): € 376,07 (3132 Yen) (berekening Asia Floor Wage) per maand
Bangladesh
Bangladesh is na China de grootste exporteur van kleding in de wereld. Bangladesh heeft de laagste arbeidskosten in de regio waardoor het voordelig is voor kledingmerken om met het land zaken te doen. Hierdoor heeft de kledingindustrie de laatste decennia een spectaculaire groei doorgemaakt.
H&M is het merk dat het meest inkoopt in Bangladesh. In 2012 liet het bedrijf ter waarde van 1,1 miljard euro kleding maken in het land.
De kledingindustrie in Bangladesh is berucht door de onveilige fabrieken. De afgelopen jaren werden veel fabrieken door branden getroffen en een aantal gebouwen zijn ingestort.
- Arbeidsplaatsen kledingindustrie: 4 miljoen
- Percentage kleding in totale export (2012): 76%
- Exportwaarde kleding (2013): €14,2 miljard
- Minimumloon (2013): € 50,32 (5300 taka) per maand
- Leefbaar loon (2013): € 259,80 (25,687 taka) (berekening Asia Floor Wage) per maand
India
India heeft naar schatting 36.175 kledingfabrieken. De landen in de Europese Unie zijn India ‘s belangrijkste afzetmarkt, op de voet gevolgd door Amerika. De grootste merken die in India kleding produceren zijn: GAP, H&M, Zara, Wal-Mart, Target, JC Penny, Tommy Hilfiger, Abercrombie& Fitch, Marks & Spencer, Next, Adidas, Nike en Puma. Het verschil tussen het minimumloon en het leefbaar loon is groot in India. Daarnaast wordt het uitbetalen van het minimumloon niet gehandhaafd. De regelgeving wordt op zo’n grote schaal genegeerd dat de werknemers van hun rechten worden beroofd en het loon dat ze aan het eind van de maand mee naar huis nemen steeds verder vermindert. Er komt veel discriminatie van vrouwen voor en zij worden ook dikwijls lastig gevallen en misbruikt op het werk. Kinderarbeid is wettelijk toegestaan en komt veel voor. Hoewel slavernij en gedwongen arbeid door de wet verboden zijn komt er in praktijk veel gedwongen en gebonden arbeid voor.
- Arbeidsplaatsen kledingindustrie (2013): 8 miljoen ( 35 miljoen in de textiel en kledingindustrie)
- Percentage kleding in totale export (2012): 14%
Exportwaarde kleding (2014): €15.7 miljard - Percentage kledingproductie wereldmarkt (2008): 3,6%
- Minimumloon (verschilt per regio) (2013): Bangalore: € 71 (R5915), Gurgaon: € 78 (R6500), Tiripur: € 88 (R7310)
- Leefbaar loon (2013): €195,30 (R16.240) (berekening Asia Floor Wage)
De kledingindustrie in Turkije bestaat vooral uit kleine en middelgrote bedrijven. De meeste ondernemingen in staatshanden zijn geprivatiseerd en nu zijn de meeste kledingfabrieken in handen van private ondernemingen.
De landen in de EU zijn de belangrijkste afnemers van kleding uit Turkije. Ruim 20% gaat naar Duitsland, gevolgd door Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Andere belangrijke Europese afzetmarkten zijn Frankrijk, Nederland, Italië, Denemarken, België en Zweden. In Turkije worden de vakbonden flink tegengewerkt. Volgens vakbond FNV bemoeilijkt de wetgeving in Turkije het functioneren van vakbonden. Turkije is de derde kledingleverancier voor Nederland, en het vierde wereldwijd. Naar Nederland word er vooral dames- en babykleding geëxporteerd.
- Arbeidsplaatsen kledingindustrie: 2 miljoen
- Percentage kleding in totale export (2012): 10%
- Exportwaarde kleding (2013): €16,1 miljard
- Percentage kledingproductie wereldmarkt (2014): 3,4%
- Minimumloon (2013): € 252,50 per maand
- Leefbaar loon (2013): € 890 per maand (schatting rapport Clean Clothes Campaign)
Italy
Italië is natuurlijk vooral bekend vanwege luxemerken zoals Louis Vuitton, Armani, Prada en Dior, maar het land heeft ook nog steeds een flinke kledingindustrie. De Italiaanse kledingindustrie bestaat uit vooral kleine en middelgrote bedrijven, zo’n 50.000 in totaal, die gemiddeld 8.5 mensen in dienst hebben. Na China is Italië zelfs de grootste handelaar in kleding, schoenen en lederwaren en het vierde land qua textiel. De productie vind plaats in negen regio’s die zich specialiseren: breigoed in Biella, sportkleding in Montebelluna en spijkergoed in Marche bijvoorbeeld. Een nieuwe trend is dat grote luxemerken oude fabrieken opkopen die jaren daarvoor gedwongen sloten. In die fabrieken wordt nu goedkoop geproduceerd voor lage lonen en in slechte arbeidsomstandigheden. Door de druk van fast fashion eisen bedrijven, ook luxemerken, steeds snellere levering voor lagere prijzen. De Chinese bedrijven voldoen hier aan.
- Arbeidsplaatsen kledingindustrie (2013): 430.000
- Percentage kleding in totale export (2014): 12%
- Exportwaarde kleding (2014): € 4,2 miljard
- Percentage kledingproductie wereldmarkt (2014): geschat op 6%
- Minimumloon (2015): Italië heeft geen wettelijk minimumloon
- Leefbaar loon (2015): €1600 volgens het Italiaans instituut voor statistiek, afhankelijk van de regio €1400 – €2000
Bron: www.schonekleren.nl
behindmycloset 