Deze week staat Amsterdam in het teken van de ‘Denim Days’. Een week lang wordt in de Westergasfabriek het pracht en praal van de spijkerstof gevierd. Nederland zelf is koploper op het gebied van jeans. Met merken als G-star, Denham, Kings of Indigo en Scotch & Soda is Amsterdam het mekka van de spijkerindustrie te noemen. Om trots op te zijn. Maar hoe duurzaam is denim nu eigenlijk?

Denim is niet meer weg te denken uit het huidige straatbeeld. Overal waar je komt zie je mensen in een spijkerbroek. In een skinny, de boyfriend of straight-leg. In diep donkerblauwe tinten, met een lichte wassing of met bleekmiddel bewerkt. Met of zonder gaten. Hoe veelzijdig en uiteenlopend ze er ook uit kunnen zien, ze vallen allemaal onder dezelfde noemer: denim. Om te kijken hoe duurzaam spijkerstof is, gaan we drie verschillende fases binnen het leven van een willekeurige jeans na.

    Fase I: De productie

Van origine is de productie van denim een vervuilend proces: de productie van één spijkerbroek kost volgens voorlichtingsorganisatie Milieu centraal ongeveer 7000 liter water ( ter vergelijking: dat zijn zo’n 55 douchebeurten), 15 gram gewasbeschermingsmiddelen en 42 kilowattuur energie. Deze enorme economische voetafdruk wordt grotendeels veroorzaakt doordat katoen het basismateriaal is van de spijkerstof. Conventioneel katoen is immers samen met polyester de meest vervuilende materiaalsoort die gebruikt wordt in de mode-industrie. Meer daarover lees je in het artikel: ‘Hoe duurzaam zijn stoffen als katoen en linnen?’.

    Fase II : De bewerking

De afwerking van het denimmateriaal zorgt misschien nog wel voor de meeste vervuiling. Om verschillende effecten te creëren, zoals het ‘afgesleten’ en ‘gedragen’ effect, worden methoden ingezet die doorgaans erg schadelijk kunnen zijn voor zowel mens als milieu. Hieronder staan een paar voorbeelden:

– Steenwassen: om een broek er ‘gewassen’ uit te laten zien worden de spijkerbroeken met vermalen puimsteen, waarvan per kilo katoen al snel een halve kilo nodig is, gewassen. Vervolgens moet het gruis er weer uit. Het vieze water dat daarvan afkomt wordt geloosd in een rivier in de buurt. Volgens de Wereldbank veroorzaakt het verven en behandelen van textiel 17 tot 20 procent van de industriële watervervuiling.

– Gebleekt: Om op een broek lichte vegen of vlekken te creëren wordt de stof geverfd met allerlei chemicaliën en vervolgens behandeld met chloor. Voor een wassing zijn volgens brancheorganisatie voor mode en (interieur)textiel Modint gemiddeld 70 liter water en 150 gram chemicaliën nodig. Het proces kost 1,5 kilowattuur aan energie. Daarbij laat de waterzuivering van de betreffende fabrieken vaak te wensen over. Volgens milieuorganisatie Greenpeace is 70 procent van China’s oppervlaktewater vervuild, wat in ieder geval gedeeltelijk is te herleiden tot de aanwezigheid van (sport)kledingmerken als Nike, Adidas en H&M. (bron: Trouw)

 

 

 

Watervervuiling door kledingverf in China 

 

– Zandstralen: Om een afgedragen en versleten effect te creëren wordt onder grote druk op het denimmateriaal zand gespoten. In veel jeans-producerende landen zoals Turkije en Bangladesh gebeurt dit handmatig: arbeiders stralen met een soort geweer zand op de stof. De zandkorrels breken hierdoor uiteen in kleine silica stofdeeltjes. Het inademen daarvan is zeer schadelijk voor de gezondheid van de arbeiders. Het veroorzaakt silicose oftewel stoflongen. Geschat wordt dat de helft van de 200 miljoen spijkerbroeken die Bangladesh jaarlijks exporteert gezandstraald is. Veel jeansmerken waaronder WE, G-star, H&M Levi’s en C&A hebben de afgelopen jaren aangegeven te stoppen met deze manier van bewerking. (Bron: Schonekleren)

     Fase III: De verzorging

De verzorging van onze jeans-items hebben we zelf in de hand. En daarmee kunnen we ook zelf een steentje bij dragen aan het verminderen van de milieu-impact van onze spijkerbroek. Bijvoorbeeld door deze zo min mogelijk te wassen. Vies is het zeker niet, jeansdeskundigen zweren zelfs bij het feit dat wanneer je een spijkerbroek zo min mogelijk wast, die het mooiste effect krijgt. Door in plaats van elke week, elke maand te gaan wassen bespaar je al snel 500 liter water per jaar. (Bron: oneworld) 

---

 

     Goede initiatieven

Dat spijkerstof doorgaans erg veel vervuiling met zich meebrengt, daar is de mode-industrie zich inmiddels wel bewust(er) van geworden. Er ontstaan steeds meer initiatieven om de impact van dit materiaal op het milieu te verminderen en de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Hieronder enkele voorbeelden:

– H&M heeft inmiddels de eerste denimcreaties, gemaakt van oude kledingstukken, in de rekken hangen. Voorjaar 2014 lanceerde de Zweedse keten de eerste resultaten van het experiment. Een lijn bestaande uit vijf denimklassiekers, waaronder gebleekte en donkerblauwe skinny’s, een spijkerjack en een gilet, werden gepresenteerd. Alle items bestaan voor twintig procent uit gerecycled katoen.

– James Veenhoff richtte twee jaar geleden de zogeheten ‘Jean School’ op. Een mbo-opleiding die studenten tot spijkerbroekspecialisten opleidt. Veenhoff besteedt tijdens de opleiding al veel aandacht aan het schoner, droger en slimmer produceren van de jeans. “Schoner, zodat er minder giftige stoffen worden verbruikt. Droger, zodat er minder water wordt gebruikt en slimmer, zodat er toch nog geld aan te verdienen valt. Nu is er geen verband tussen door blauwe verf vervuilde rivieren in China en de kassa waar je een spijkerbroek van een paar tientjes afrekent. Dat moet anders: we moeten toe naar een brighter blue, naar een spijkerbroek met een transparanter en eerlijker productieproces”, aldus Veenhoff in een interview met metro. 

– Het jeansmerk Kings of Indigo (KOI) gebruikt het snijafval dat tijdens het productieproces overblijft om nieuwe spijkerbroeken van te maken. Zo gaat er geen kostbare stof verloren en hoeft er ook geen nieuwe stof voor geproduceerd te worden.

– Kledingmerk Kuyichi gebruikt in plaats van conventioneel katoen, biologisch katoen. Biologisch katoen is beter voor het milieu doordat er bij de teelt geen pesticiden komen kijken en er minder water wordt gebruikt.

     Wat kun je zelf doen?

Helaas kunnen wij als consument geen gezandstraalde jeans van een schoner bewerkte jeans onderscheiden. Wel kunnen we ervoor zorgen dat onze denim in de gebruikersfase zo min mogelijk effect heeft op het milieu door hem zo min mogelijk te wassen. Ook kunnen we rekening houden en oplettend zijn met waar we wat kopen. Wat weet ik over dit denimmerk? En heb ik een nieuwe spijkerbroek eigenlijk wel nodig? Om je alvast een beetje op weg te helpen hieronder een lijstje met de scores van verschillende denimmerken door Rank A Brand: